Sionisme

Sionisme is ’n etnokulturele nasionalistiese beweging wat aan die einde van die 19de eeu in Europa ontstaan het, met die doel om ’n nasionale tuiste vir die Joodse volk te vestig en te handhaaf.^[1] Dit is nagestreef deur die kolonisasie van Palestina, ’n streek wat ongeveer ooreenstem met die Land van Israel in die Joodse godsdiens, en wat sentrale belang in die Joodse geskiedenis het. Sioniste het daarop gemik om ’n Joodse staat in Palestina te skep met soveel moontlike grondgebied, soveel moontlike Jode, en so min as moontlik Palestynse Arabiere.

Sionisme het oorspronklik as ’n sekulêre nasionalistiese beweging aan die einde van die 19de eeu in Sentraal- en Oos-Europa ontstaan, as reaksie op nuwe golwe van antisemitisme en as ’n antwoord op die Haskalah of Joodse Verligting. Die aankoms van sionistiese setlaars in Palestina gedurende hierdie tydperk word wyd beskou as die begin van die Israëli-Palestynse konflik. Die sionistiese aanspraak op Palestina was gebaseer op die idee dat die Jode se historiese reg op die land hoër was as dié van die Arabiere.

In 1917 het die Balfour-verklaring Brittanje se steun vir die beweging bevestig. In 1922 het die Mandaat vir Palestina, wat deur Brittanje regeer is, eksplisiet die sionistiese setlaars bo die plaaslike Palestynse bevolking bevoordeel. In 1948 is die Staat Israel gestig en het die eerste Arabies-Israeliese oorlog uitgebreek. Gedurende die oorlog het Israel sy grondgebied uitgebrei tot meer as 78% van die Mandaat-Palestina. As gevolg van die Palestynse uitsetting en vlug in 1948 het ’n beraamde 160 000 van die 870 000 Palestyne in die gebied gebly en ’n Palestynse minderheid in Israel gevorm.

Die sionistiese hoofstroom het histories Liberale, Arbeiders-, Revisionalistiese en Kulturele Sionisme ingesluit, terwyl groepe soos Brit Shalom en Ihud dissidente fak­sies binne die beweging was. Religieuse Sionisme is ’n variant van die sionistiese ideologie wat sekulêre nasionalisme en godsdienstige konserwatisme saambring. Sionisme-ondersteuners beskou dit as ’n nasionale bevrydingsbeweging vir die terugkeer van ’n inheemse volk (wat aan vervolging onderwerp was en ’n nasionale identiteit deel deur nasionale bewustheid) na die tuisland van hul voorouers.

Kritiek op sionisme beskryf dit dikwels as ’n supremasistiese, kolonialistiese en rassistiese beweging.^[2]

1. ↑ "Zionism". Britannica. Besoek op 23 Mei 2025.
2. ↑ Tresky, Shari. "The Debate on Zionism and Racism" (PDF). University of Hawaii at Hilo. Besoek op 23 Mei 2025.